Bahagian paling besar penggunaan anyaman pada sesebuah produk, contohnya badan bakul.

Bahagian terbesar kain tenun, terutama kain songket, yang mengandungi corak utama.

Bahagian kek yang terdiri daripada alang badan kek, belira besar, karat dan jentera.

Pisau, rencong, belati, sangkor, golok kecil, keris tumbuk lada, parang, pedang, kelewang.

Pakaian tradisi suku kaum lelaki etnik Rungus yang terletak di daerah Kudat, Sabah. Ianya ditenun secara tradisional dan menggunakan hasil kerja tangan.

Bahan asas yang digunakan untuk membuat sesuatu produk. Contohnya bahan mentah produk seramik ialah samada tanah liat atau plaster of paris.

Campuran tanah liat dan air, dicampur hingga sebati dan menjadi pekat, tujuan utama sebagal perekat.

Sistem lambang bunyi yang dipakai sebagai alat perhubungan satu kelompok manusia; bunyi terdapat di langit dan bumi.

Bakul bertingkat yang diperbuat daripada buluh, kayu dan dibaluti dengan kertas tebal atau kulit. Bakul ini kebiasaannya digunakan sebagai bekas hantaran atau hadiah. Beras, daging, kain, kuih muih dan berbagai-bagai barangan yang digunakan semasa majlis perkahwinan diisi ke dalam bakul siya.

Tapak untuk ikatan batu permata.

Diperbuat daripada besi pejal, berbentuk seakan tiang diguna pakai semasa melarik model, salah satu dari komponen mesin larik secara melintang.

Batik yang dihasilkan dengan menggunakan blok tembaga (kepingan tembaga dan zink yang dicantum untuk membentuk corak) sebagai alat penerap

Dikenali sebagai batik lukis merupakan salah satu seni kemahiran kerja tangan yang unik, kreatif dan popular di Malaysia. lih. Batik ‘painting’.

Corak dan motif batik ela lebih bebas daripada ciri-ciri tradisional dengan menggunakan warna-warna yang lebih ceria dan menarik. Kain batik ini dijual secara ela mengikut kehendak pengguna.

Dalam Bahasa Melayu dikenali dengan pelbagai istilah sama ada batik tulis, batik conteng ataupun batik lukis. Mengikut Ensiklopedia Sejarah dan Kebudayaan Melayu Jilid 1 (1994), batik ini dihasilkan dengan menggunakan canting sebagai alat bagi menerapkan campuran lilin pada kain yang hendak dicorakkan. Oleh sebab proses menerapkan campuran lilin seolah-olah proses menulis, batik jenis ini dikenali sebagai batik tulis.

Batik ini menggunakan teknik ikat celup yang kemudiannya dikenali sebagai teknik pelangi. Bahagian yang diikat dan disembat adalah kalis air dan akan menghasilkan ragam hiasan pelangi yang unik dan menarik.

Diperbuat sama ada menggunakan teknik blok (terap), canting atau cetakan skrin. Rupa bentuk batik sarung terbahagi kepada tiga bahagian iaitu kepala, badan dan kaki (gigi) kain.

Batik jenis ini merujuk kepada teknik lakaran corak dan terapan warna dilakukan di atas skrin yang diperbuat daripada poliester yang diregang di atas pemidang.

Merupakan sejenis batik alternatif yang menggunakan tanah liat supaya berfungsi sebagai bahan penghalang warna seperti lilin untuk
menghasilkan corak ke permukaan fabrik. Bahan yang diaplikasikan ke atas fabrik ini mempunyai dua teknik iaitu teknik terap dan teknik sutera saring (silk screen).

Alat tempaan iaitu batu sungai atau granit yang licin, digunakan untuk melicin dan mengilatkan permukaan tempaan.

Alat permainan tradisional yang dimainkan secara individu atau berkumpulan iaitu seramai dua atau empat orang atau lebih. permainan ini dimainkan dengan menggunakan batu yang dikenali sebagai ‘buah’ seperti biji getah ataupun ketul-ketulan objek lain yang berbentuk bulat dan memerlukan lima higga tujuh butir untuk dimainkan.

Sesuatu benda yang bentuknya seperti bola; bola-bola. Bebola tanah liat:  Tanah liat yang dibentuk bulat seperti bola.

Alat untuk melilit benang berkanji yang kering supaya memudahkan benang tersebut digulung pada lebeda.

Tempat untuk menyimpan emas dan perak.

Tempat menyimpan bunga.

Tempat untuk meletak telur (biasa digunakan ketika majlis perkahwinan)

Bahagian anian yang berupa kayu panjang yang menghubungkan kedua-dua tapak anian.

Bahagian kerangka kek yang terdiri daripada kayu yang memanjang menghubungkan tiang kek, sepasang di atas dan sepasang di bawah.

Bahagian pesa yang terdiri daripada sebatang kayu yang menghubungkan tiang pesa.

lih. belira besar

lih. belira besar

Bahagian badan kek yang berupa kayu panjang nipis yang digunakan untuk membilang gigi belalang, mengangkat benang butang dan menguak benang lungsin supaya tegang dan menjadi laluan torak atau cuban. belira, belira angkat butang

Bahagian hujung kek yang berupa kayu panjang nipis yang digunakan untuk menanda benang lungsin sewaktu membilang gigi belalang.

lih. butang

Benang daripada nilon, guni, jerami dan lain-lain yang digunakan sebagai alat bantu menenun seperti membuat karat, mengikat butang, mengikat sumbi dan genu serta menjalin karat.

lih. butang

Benang tenun yang dipasang memanjang dari kepala kek ke hujung kek melalui jentera dan karat untuk menghasilkan kain tenun. Dalam tenun Iranun, lungsin dipasang pada saulayak yang kemudiannya digantung pada paguta.

Benang tenun yang melintang dan dilalukan di antara benang lungsin dari kiri ke kanan atau sebaliknya dengan sama ada menggunakan torak, cuban atau tangan untuk menghasilkan kain tenun. pakan.

Bahan tenun daripada kapas, sutera, poliester, emas, perak dan lain-lain yang ditenun menjadi kain.

Alat untuk menebuk lubang.

Bahan asing dalam kuantiti kecil, didapati dalam bahan mentah utama yang boleh menjejaskan mutu bahan mentah.

Motif geometri dikaitkan dengan motif yang abstrak, kasual dan keras yang memiliki ukuran, sifat-sifat hubungan titik, garis, sudut permukaan dan bongkah.

Bentuk melengkung separuh bulatan.

Ruang terbuka yang berbumbung dan berlantai dan terdapat di bahagian hadapan atau tepi ibu rumah. Ruang ini dijadikan sebagai tempat beristirahat dan bersantai.

Berkisar, berpusing, berputar.

Logam keras, waja.

Lingkaran besi nipis dan leper seperti sebentuk gelang yang digunakan untuk mengikis dan meratakan bahagian dalam tembikar.

Bahagian tepi mulut tembikar

Bahagian alat tenun Iranun yang berupa kayu berukuran 121 cm panjang yang digunakan untuk menekat corak dan fungsinya sama dengan lidi songket dalam tenun kek biasa.

Bahagian alat tenun Iranun yang berupa kayu nibung berukuran 121 cm panjang, tempat melilitkan benang pakan pertama semasa menenun.

Merupakan kain sarung yang digunakan sebagai pakaian harian wanita Iban dan dipakai ketika upacara tertentu atau perayaan. Kain sarung ini sempit dan panjangnya sehingga paras lutut. Biasanya diperbuat daripada dua helai kain yang dicantum dan dihiasi reka corak geometrik serta berwarna-warni dengan menggabungkan penggunaan benang emas atau perak.

Bibir, tepi tembikar.

lih. lidi songket.

Proses membilang benang lungsin untuk menentukan tekatan sama ada turun satu naik tiga (tekat tiga) atau turun satu naik lima (tekat lima).

Proses mengira gigi jentera untuk menentukan jumlah benang yang akan diani. Contonya jika gigi jentera berjumlah 1200, bilangan benang yang akan dipungut berjumlah 60 kali bagi 20 peleting.

Proses awet benang dengan menggunakan kanji nasi untuk menjadikan benang tahan warna.

Sejenis alat yang digunakan untuk melarik kayu, gading atau lain-lain.

Struktur rangka daripada kayu atau logam yang dibuat di sekeliling kepingan objek leper dan nipis seperti lukisan dan gambar supaya  menjadi lebih kuat dan mudah dikendalikan.

Alat aksesori tenun Iranun, daripada kayu berbentuk segi empat, berukuran 0.5m x 1m, yang digunakan untuk menegangkan benang apabila hendak dikanji semasa menyikat.

Jasad tempaan yang sudah dibakar sekali dan belum atau tidak akan digerlis.

Sejenis peralatan utama dalam menghasilkan batik blok. Alat ini diperbuat dari kepingan tembaga dan logam yang lembut dan mudah dibentuk dengan reka corak dan motif yang halus dan cantik. Dikenali juga sebagai sarang bunga.

Mesin campur aduk tanah liat untuk dijadikan cecair.

Perahu lama yang dijadikan bekas untuk menghancurkan tanah.

Air Laut.

Ketulan bersaiz besar.

Serbuk yang digunakan untuk mencegah pengoksidaan logam ketika proses peleburan dan penempaan bahan logam.

Sejenis hiasan yang bertekat benang emas yang digantung sebagai perhiasan pada kelambu pengantin tradisional Melayu.

Perhiasan pada leher orang perempuan yang digantung pada rantai leher diperbuat daripada emas, intan dll.

Sejenis alat penangkap ikan yang diperbuat daripada buluh atau rotan yang dianyam. Reka bentuk seperti bakul yang membolehkan ikan masuk dan terperangkap di dalamnya. Lukah.

Bahagian alat tenun Iranun yang dibuat daripada buluh sumbiling, panjangnya 1m dan fungsinya sama dengan belira besar dalam kek biasa iaitu untuk memisahkan benang lungsin atas dan bawah supaya mudah dimasukkan benang pakan.

Bahagian alat tenun Iranun yang dibuat daripada buluh sumbiling, panjangnya 1m dan fungsinya sama dengan belira besar dalam kek biasa iaitu untuk memisahkan benang lungsin atas dan bawah supaya mudah dimasukkan benang pakan.

Mesin untuk mengilatkan bahan logam terdiri daripada rouge dan tripoli.

lih. jarum colek.

Motif tembikar berunsur tumbuhan berbentuk bunga cengkih atau lima pecahan kelopak, bunga pecah empat (corak)

Motif berunsur tumbuhan berbentuk bunga keduduk (corak)

Motif tembikar berunsur tumbuhan berbentuk bunga lawang atau lima pechan kelopak potongan intan (corak)

Motif berunsur tumbuhan berbentuk bunga mawar yang telah diabstrakkan (corak).

Motif berunsur tumbuhan berbentuk bunga orkid yang telah diabstrakkan (corak)

Motif tembikar berunsur tumbuhan berbentuk Tingkat potongan padi (corak)

Motif tembikar berunsur tumbuhan yang berbentuk bunga pecah empat (corak)

Motif kontemporari berunsur tumbuhan yang berbentuk bunga raya yang telah diabstrakkan (corak)

Motif kontemporari berunsur tumbuhan yang berbentuk bunga seri pagi yang telah diabstrakkan (corak)

Motif tembikar berunsur tumbuhan berbentuk bunga tanjung lapan pecahan kelopak iaitu empat kelopak dibahagian luar dan empat kelopak di bahagian dalam yang lebih kecil (corak)

Pakaian tradisi yang lengkap lagi indah buatannya.

Simpulan benang asing yang menggantikan lidi songket sebagai tanda corak. benang angkat butang, benang butang, karat butang.

Motif tembikar berunsur cakaran ayam di atas tanah dan diabstrakkan menjadi corak

Bahagian badan kek yang terdiri daripada ruas buluh yang bertali berfungsi sebagai takal karat.

Lapisan sel di dalam akar dan batang pokok yang berfungsi menghasilkan tisu-tisu baharu untuk pertumbuhan dan tumbesaran pokok. Kambium.

Sejenis alat bunyi-bunyian dalam kumpulan gong yang diperbuat daripada logam. Dahulu canang atau gong kecil ini dipalu bertujuan memberitahu sesuatu atau untuk memanggil orang dan sebagainya.

Perihal mencantumkan bahagian-bahagian yang berlainan menjadi satu.

Merupakan peralatan penting dalam proses menghasilkan batik lukis atau batik canting. Sebatang canting terdiri daripada bahagian kepala atau periuk kecil yang diperbuat daripada tembaga manakala pemegangnya daripada kayu atau buluh.

Sejenis alat yang diperbuat daripada rotan yang digunakan sebagai penampi.

Caping merupakan sejenis aksesori pakaian tradisional yang berfungsi menutup bahagian kemaluan kanak-kanak lelaki dan perempuan. Berbentuk daun sirih dan diperbuat daripada logam seperti emas, perak, tembaga kuning dan merah, kulit kerang, tempurung ataupun kayu.

Proses mewarnakan benang kapas atau benang sutera dengan merendamkannya ke dalam larutan pewarna.

Bekas kecil yang diperbuat daripada logam perak, tembaga atau kayu yang digunakan untuk mengisi gambir, pinang, tembakau dan sebagainya. Cembul menjadi pelengkap kepada tepak sirih.

Motif kontemporari berunsur tumbuhan berbentuk cendawan dan diabstrakkan menjadi corak.

Alat untuk membuat tanda sebagai titik pusat

Terpa, terkam.

Tukul pemahat atau tukul ukiran.

Tilam kecil atau bantal berbentuk empat segi. Sarungnya diperbuat daripada kain baldu bertekat dengan benang emas bermotifkan flora. Ianya digunakan sebagai alas duduk pengantin atau pembesar istana.

Merupakan alat kebesaran institusi pemerintahan beraja yang digunakan sejak dahulu lagi. Alat ini diukir dan ditempa di atas kepingan emas atau perak. Antara reka corak yang sering menjadi ragam hias pada ukiran cokmar adalah seperti bunga ketumbit, cempaka, teratai, cengkih dan sulur kacang. Sekarang ia turut dijadikan sebagai peralatan rasmi dalam istiadat konvokesyen di institusi pengajian tinggi.

Permainan tradisional yang diperbuat daripada kayu merbau, keruing, balau, rambutan dan nangka. Turut dihiasi dengan pelbagai jenis ukiran yng diilhamkan daripada bentuk unggas seperti burung dan itik. Terdapat juga congkak yang diperbuat daripada bahan logam dan tanah liat.

Ragam, pola, suri, contoh, gambar (pada kain model), gambar (pada tenunan), patrun, bunga-bunga, warna, ragam, sisik, dondon, rupa, tampan, jenis, gaya, sifat, hurat, urat, garis-garis, awan, ukiran, langgam, lagu, motif, bentuk yang terbentuk.Gabungan satu atau lebih motif yang direka dengan mengikut elemen-elemen seni seperti garisan, saiz, keseimbangan, harmoni dan komposisi

Corak gayaan yang diolah berasaskan interpretasi daripada bentuk asal dari aspek warna dan bentuk. Ciri asas masih dikekalkan walaupun berlaku perubahan daripada bentuk asal.

Mangkuk pijar yang digunakan untuk proses peleburan logam.

Alat daripada buluh yang berfungsi sebagai jarum yang diisi dengan benang emas atau benang berwarna sebagai benang pakan untuk menenun corak bertabur, corak melintang dan tepi kain.

Alat runcing tajam (seperti jarum) penyemat rambut supaya tidak terurai.

Kerawang logam

Nyiru atau bekas seakan dulang berbentuk bulat dihasilkan daripada anyaman buluh atau rotan dan digunakan untuk menampi.

Sejenis alat muzik tradisional yang diperbuat daripada tiga jenis kayu iaitu sesenduk, seraya dan akasia dengan menggunakan teknik cantuman dan ukiran tebuk tembus. Alat ini dimainkan bagi mengiringi muzik Melayu seperti zapin, ghazal, inang dan joget.

Merupakan himpunan alat muzik yang terdiri daripada gong agung, gong sawokan, gendang ibu, gendang anak, saron pekin,saron baron, gambang serta kenong.

Bahagian rahat yang terdiri daripada sebatang kayu atau nibung bulat yang menjadi paksi rahat.

Bahagian ruing yang terdiri daripada sebatang kayu atau nibung bulat yang menjadi paksi ruing.

Raut wajah diri daripada sebilah keris letaknya di atas dagu ganja. Ada gandik berukir ada juga yang polos atau rata.

Sejenis alat permainan tradisional yang diperbuat daripada kayu kemuning, merbau, rambai, durian atau kundang. Manakali tali gasing pula menggunakan tali nilon.

Cara mengolah atau mempersembahkan sesuatu, membentukkan dan mencorakkan.

Pondok kecil yang dibina tanpa dinding di tepi rumah untuk berehat . Bahan yang digunakan untuk membina gazebo biasanya berasaskan kayu keras seperti cengal, meranti, dan balau. Kayu jenis ini menjadi pilihan kerana kayunya berkualiti dan mampu bertahan lama.

Sejenis alat muzik tradisional yang diperbuat daripada kayu pokok nangka. Bahagian permukaan atas gedombak dilitupi dengan kulit lembu atau kulit kambing. Bunyi alat ini dikeluarkan melalui ketukan atau memukul permukaan menggunakan tangan. Alat muzik ini dimainkan secara berkumpulan bagi mengiringi persembahan wayang kulit dan tarian tradisional.

Sejenis alat muzik tradisional yang diperbuat daripada kayu nangka, sena atau kayu merbau. Alat ini mempunyai dua bahagian permukaan gendang yang dilitupi dengan kulit kerbau, lembu atau kambing dan dimainkan dengan menggunakan sepasang pemalu kayu.

Bahagian hujung kek yang berupa gegelung tali yang diikatkan pada pasung dan menjadi pemegang kayu regang pasung.

Bahagian karat yang berupa kayu nibung yang digunakan untuk mengapit dan meregangkan benang karat. Satu karat mempunyai dua pasang geligin. Geligin Panjang.

lih. geligin.

Sejenis alat muzik diperbuat daripada kayu bulat panjang berongga dan direntangkan dengan kulit yang ditegangkan.

Bahagian gigi jentera berupa dua pasang batang langkap yang mengapit bahagian atas dan bawah gigi jentera dan diikat dengan ikat bena.

Sifat-sifat hubungan titik, garis, sudut, permukaan dan bongkah.

Bahagian atas jentera yang berupa papan beralur yang menjadi kepala gigi jentera.

Alat untuk membentuk permukaan kayu atau bahan yang lembut.

Alat yang bergerigi pada matanya untuk memotong kayu.

Lapisan cecair yang disapukan nipis pada permukaan produk seperti tembikar yang akan menjadi keras dan berkilat apabila produk tersebut dibakar.

Sejenis alat untuk membuat lubang pada kayu dan lain-lain, penggerek, penebuk lubang, gerimit.

Kaedah tradisional untuk melicinkan dan memadatkan kain supaya kelihatan halus dan berkilat.

Benang lungsin yang telah dibilang untuk menentukan tekat tiga atau tekat lima.

Gigi jentera halus yang ke-6 hingga ke-20, di kiri dan kanan jentera yang menjadi laluan tiga urat benang lungsin bagi setiap antara gigi tersebut. Istilah ini bergantung pada teknik tenun kain, biasanya dalam teknik tenun halus tidak diamalkan.

Bahagian jentera yang terdiri daripada bilah langkap yang kasar dan halus yang disusun seperti sikat pada alur gerak dan dagu sikat.

Gigi jentera yang kasar, lima di kanan dan lima di kiri jentera, yang menjadi laluan lapan urat benang lungsin bagi setiap antara gigi tersebut.

Alat keselamatan untuk melindungi mata.

Bahagian kayu yang lembut di antara kulit dengan teras.

Membentuk garisan halus yang dibuat di atas permukaan bahan bagi menghasilkan corak.

Garisan halus yang dibuat di atas permukaan tanah liat bagi menghasilkan corak.

Pasir.

Proses menyambung benang pakan atau benang lungsin yang putus.

Bahagian kek yang terdiri daripada belira kecil, alang hujung kek, pasung, papan gulung, tiang kek, kayu regang kek, kayu regang pasung, tali regang pasung dan tali regang kek.

Tangkai pemegang keris, pisau. pemegang.

Merupakan bahagian senjata yang mempunyai sifatnya yang tersendiri. Fungsi utamanya ialah sebagai pemegang senjata serta dibentuk mengikut genggaman cengkaman tangan.

Bahagian papan gulung yang berupa papan yang beralur di bahagian tepi tempat anak papan gulung.

Perancangan yang tersusun dalam fikiran.

Petunjuk, tanda, ciri-ciri yang menunjukkan tanda pengenalan seseorang atau barangan.

Kaedah menyambungkan bahagian-bahagian rotan dengan menggunakan kulit rotan sebagai penyambungkan. Teknik-teknik ikat bergantung kepada jenis sambungan yang dikehendaki.

Bahagian jentera yang berupa jalinan tali atau benang yang mengikat genu dengan gigi jentera.

Proses menggantikan lidi songket dengan menyusup benang asing d kemudian disimpulkan menjadi butang.

Proses mengikat motif pada benang memanjang atau benang menunggu (warp).

Sejenis ikatan pada kain sarung yang dipakai bersama baju kurung Johor, baju Pahang, baju kurung cekak musang atau baju kurung Teluk Belanga. Dikenali juga dengan ikatan Johor-Riau. Sebahagian daripada kain sarung yang dipakai dilipat sama ada di bahagian sisi kiri atau kanan dan diikat kemas supaya tidak tertanggal. Lipatan seakan-akan beralun atau berombak-ombak menjadi penyeri baju kurung tradisional.

Proses mengikat benang melintang atau benang mendatang (weft) untuk menghasilkan motif pada permukaan kain.

Sejenis ikatan pada kain sarung yang dipakai bersama baju kebaya atau baju Kedah. Kain sarung batik, songket atau tenun dilipat (ditindih) di bahagian hadapan dan kemudian dikat kemas supaya tidak tertanggal dan memudahkan pergerakan si pemakai.

Acuan untuk membentuk jongkong.

lih. kayu pijak karat.

Bersifat baharu, menarik, asli (teknik, kaedah)

Resam, aturan yang biasa, kelaziman, adat kebiasaan, upacara, keramaian, peralatan (mengikut adat)

Sejenis senjata bengkok yang disalut perak atau emas dihias dengan motif bunga-bungaan atau awan larat dan digunakan sebagai senjata untuk mempertahankan diri.

Jangka diperbuat daripada sekeping kayu atau buluh. Di salah satu bahagian hujung kepingan kayu atau buluh dipasang mata tajam bertujuan untuk membelah daun pandan mengkuang menjadi bilah-bilah mengikut ukuran yang diperlukan.

Sejenis peralatan dalam pembuatan seni logam terutamanya dalam membuat lubang pada hulu senjata.

Alat tenun halus daripada buluh, dawai, tembaga dan lain-lain yang hujungnya bercangkuk untuk mengait benang lungsin semasa proses menyampak. Buluh colek.

Lambang kebesaran sesebuah negeri atau negara.

Merupakan sejenis produk kraf yang kebiasaannya digunakan sebagai perangkap burung puyuh dan perhiasan rumah. Ianya dihasilkan menggunakan batang resam, akar ribu-ribu, kayu leban atau cengal.

lih. kayu pijak karat.

lih. kayu pijak karat.

Bahagian badan kek yang menyerupai sikat yang berfungsi sebagai laluan benang lungsin dan merapatkan benang pakan. jetera, sisir.

Bahagian batang padi atau rumput yang telah dikeringkan dan banyak digunakan dalam perusahaan ternakan, pertanian, kraf tangan dan sebagainya.

lih. jentera.

Sejenis alat muzik tradisional berbentuk gendang bagi mengiringi tarian kuda kepang. Diperbuat daripada batang kelapa dan kedua-dua permukaan jidor dilitupi dengan kulit lembu atau kulit kambing dan alat ini dimainkan dengan menggunakan kayu.

Bahagian mulut kuron.

Sejenis kain nipis dan jarang tenunannya. Dikenali juga dengan nama kain sering, kain serasah atau kain khasah. Terdapat juga kain kasa rubia yang rapat tenunannya dikenali sebagai kain perai.

Kain yang dipakai sebagai penutup, tudung kepala atau badan. Dahulu kain batik, tenun atau songket dijadikan sebagai kelubung terutamanya oleh wanita Melayu tradisional.

Kain tenun yang dihasilkan dengan benang kapas atau sutera dan disulam benang emas. Tenunan limar ini mempunyai motif tulisan ayat-ayat suci Al- Quran seperti surah Al-Ikhlas dan surah As-Saff. Pada masa dahulu kain limar berayat ini digunakan sebagai kain penutup jenazah atau keranda.

Sejenis kain yang ringan, nipis, berkilat dan tidak mudah berkedut. Sesuai digunakan untuk membuat sulaman, langsir dan lain-lain.

Sehelai kain yang kedua-dua bahagian hujung (pangkalnya) tidak disambung. Kain ini juga disebut kain punca cuai.

Salah satu daripada pakaian asas kaum lelaki Iban di Sarawak. Ia diperbuat daripada sebidang kain tenunan pua yang disulam dengan hiasan manik atau kulit siput.

Kain yang dihasilkan menggunakan benang kapas atau sutera dengan teknik ikat pakan bersulam benang emas. Kain songket limar selalunya dijadikan kain kelubung, kain sarung, bengkung dan kain tutup dada yang biasanya menjadi pakaian khas wanita istana.

Kain tenun yang dihasilkan menggunakan benang kapas dan sutera. Keunikan kain tenun Pahang ini ditonjolkan melalui jejalur halus sepit udang yang merupakan identiti dan elemen terpenting. Pengusaha tenun Pahang memberi tumpuan pada penghasilan kain sarung dan kain sampin dan kini turut dijadikan kain ela bagi memenuhi cita rasa pengguna semasa.

Bahagian kain selepas tepi kain.

lih. kayu pijak karat.

Sejenis pakaian tradisional lelaki dan wanita Iban yang menggunakan tenunan pua. Terdapat dua jenis kalambi iaitu kalambi berlengan dan kalambi tidak berlengan.

Seni tulisan tangan yang menghasilkan huruf atau tulisan yang indah sebagai suatu seni; Khat.

Dua urat benang lungsin.

Sejenis kain tebal dan kuat dijadikan alas untuk menggelek tanah liat menjadi kepingan.

Bahagian lajur di tepi kiri dan kanan kepala kain. Ombak-ombak.

Bahagian badan kek yang terdiri daripada benang asing dan dua pasang geligin yang berfungsi untuk menurun dan menaikkan benang lungsin. Sebuah kek mempunyai sepasang karat.

lih. Butang.

Sejenis alat muzik gendang yang digunakan oleh suku kaum Kadazan dan Dusun,Sabah. Alat ini diperbuat daripada kayu jenis lembut dan bahagian mukanya ditutupi dengan kulit kambing.

Karut Guni.

Kerja buatan, seni, buah pena, hasil tulisan, ciptaan.

Kayu yang dipasang melintang pada bumbung rumah sebagai rangka untuk memasang atap.

lih. Anak anian.

Bahagian hujung kek yang terdiri daripada dua batang kayu, satu diikat atau dipasang pada pasung dan satu lagi diikat dan digantung pada bahagian atas tiang kepala kek yang digunakan untuk menggantung butang.

Kayu terbiar yang diperoleh daripada beberapa jenis pokok seperti ru,tembusu, keranji dan lain-lain. Kayu hanyut ini akan direka dan dibentuk semula oleh pengusaha kraf kayu mengikut kreativiti mereka dalam menghasilkan barang hiasan yang menarik dan berkualiti tinggi.

Bahagian pesa yang terdiri daripada sebatang kayu segi empat melintang di atas tiang pesa. Sanding bahagian yang menjadi tempat menggulung tenunan diraut supaya tidak tajam, dan salah satu bahagian mukanya berlurah dan berkuku untuk menjadi tempat menyangkutkan punca kain.

Bahagian bawah badan kek yang berupa kayu yang digantungkan pada karat dan dipijak untuk menaikkan dan menurunkan karat semasa menenun. injak karat, kaki pijak, jejak kaki, jejak karat, pijak karat.

Bahagian hujung kek yang berupa kayu panjang melintang, bahagian tengahnya dibulatkan, yang menghubungkan antara dua tiang kek dan menjadi tempat mengikat tali regang kek.

Bahagian hujung kek yang berupa kayu bulat panjang yang disusupkan ke dalam gegelung regang dan bahagian tengahnya diikat dan diregangkan dengan tali regang kek.

Alat tempa yang berupa kayu kecil atau lain-lain bahan. Kedua-dua permukaan hujung alat tempa ini mempunyai motif tertentu. yang digunakan untuk membentuk corak dengan menekannya pada permukaan jasad tempaan.

Bahagian yang keras di tengah-tengah dalam batang kayu.

Baju berlengan panjang, berbelah dada dan bercekak di pinggang untuk wanita (bersaiz kecil).

Peralatan tradisional yang diperbuat daripada tembaga untuk membuat laksa beras yang sangat terkenal pada tahun 50an hingga tahun 80an.

Alat menenun kain yang terdiri daripada kepala kek, badan kek dan hujung kek.

Bahagian rahat yang berupa kayu atau nibung, panjangnya antara 12-18 cm, garis pusat 0.5 cm dan salah satu hujungnya meruncing, di tengahnya lekuk, untuk laluan tali kelindan.

Motif dan ragam hias pada anyaman pandan, mengkuang, bertam, buluh dan sebagainya.

Sejenis senjata yang mempunyai mata melengkung menyerupai sabit.

Merupakan tiang kayu yang diukir dengan motif etnik dan geometrik di sekeliling permukaannya. Ianya digunakan oleh suku kaum di Sabah dan Sarawak. Pada awalnya, fungsi tiang ini adalah sebagai tempat persemadian pemimpin masyarakat suku kaum berkenaan. Kini fungsi dan peranan tiang ini berubah dan dijadikan mercu tanda budaya negeri Sarawak.

Bakul kecil yang diperbuat daripada mengkuang yang dijadikan bekas menyimpan barang keperluan harian seperti bekas alatan jahitan, barang hiasan dan pakaian. Ianya dianyam dalam pelbagai saiz.

Kecekapan, kepandaian melakukan sesuatu.

Kerja-kerja akhir untuk menghalusi dan mencantikkan produk.

Bekas  yang bermuncung dan bertangkai untuk mengisi air minuman yang diperbuat daripada tembaga, perak atau tembikar. Biasanya terdapat ukiran timbul yang menghiasi bahagian badan dan tangkai kendi. Cerek.

Corak halus yang menjadi sempadan antara satu corak dengan corak yang lain.

Bahagian tepi kiri dan kanan yang menjadi tiang jentera.

Sejenis alat muzik tradisonal yang digunakan dalam persembahan gamelan. Alat ini menyerupai gong yang berbentuk pipih dan lebih tebal, diletakkan di atas regangan tali yang diikat pada kotak kayu . Alat muzik ini mengeluarkan nada bunyi yang lebih lembut berbanding nada bunyi yang dihasilkan oleh gong.

Keras menganjal apabila ditekan, agak liat.

Bahagian hujung tapak anian yang mempunyai dua anak anian tempat meletakkan benang pungut.

Bahagian kain yang mempunyai corak yang berlainan daripada badan kain/tubuh kain dan biasanya bercorak menegak.

Bahagian kek yang terdiri daripada dua batang tiang kepala kek, papan duduk dan pesa.

• Salah satu daripada bahagian rumah yang dijadikan tempat untuk menyimpan padi.

• Sejenis alat berbentuk bulat diperbuat daripada daun mengkuang untuk mengisi penganan atau wajik. Sebelum dibuat kepuk, daun mengkuang dilayur dan kemudian dibentuk bulat. Penganan atau wajik yang dimasukkan ke dalam kepuk dialas dengan daun pisang. Kepuk yang berisi penganan atau wajik di sebut boko.

Sabit kecil, beladau, jambiah, golok, lawi ayam, sejenis pisau kecil yang melengkung dipakai sebagai senjata.

Ukiran, tenunan, sulaman yang berlubang-lubang.

Sejenis alat permainan tradisi Melayu lama, diperbuat daripada gelungan rotan yang disusun hingga menghasilkan pelbagai bentuk dan lapisan. Setiap lapisan mempunyai tahap kesukaran yang berbeza. Pada masa dahulu, permainan ini sangat popular dalam kalangan Orang Asli (etnik Jakun) dan orang Melayu lama yang tinggal di sekitar kawasan pedalaman hutan Endau.

Sejenis rumput air yang hidup subur di kawasan paya dan tasik. Ianya diproses dan dianyam menjadi tikar dan bakul serba guna. Kini pengusaha mengkomersialkan kercut sebagai hiasan bunga kering yang semakin diminati.

Keringkam atau kelingkam ialah seni kemahiran menyulam kain yang amat sinonim dengan masyarakat Melayu di negara ini. Sulaman ini menggunakan benang emas atau perak berbentuk kepingan yang halus. Kain kasa robia (voile) atau sifon antara kain yang biasa digunakan dalam sulaman ini.

Senjata yang bermata dua yang tajam, bilahnya lurus atau berkelok-kelok; merupakan senjata tradisional orang Melayu.

Sejenis perhiasan yang disematkan pada pakaian.

Sejenis alat untuk melicinkan permukaan papan.

Sejenis bakul yang bertutup diperbuat daripada anyaman pandan mengkuang.

Sejenis bekas anyaman pandan yang biasanya menggunakan lidi nipah atau bilah buluh. Ianya dihias dengan sulaman berduri di kedua-dua belah bahagian badannya. Dihasilkan oleh masyarakat Melayu Sarawak dan digunakan untuk menyimpan emping atau beras.

Sejenis alat daripada keluli yang bergerigi halus pada permukaannya atau tepinya dan digunakan untuk mengikis, melicinkan, mengasah dan memotong besi.

Proses menguli.

Leher tembikar.

Alat yang digunakan untuk membentuk kepingan logam menjadi separuh bulat. Doming.

Sejenis alat muzik tradisional yang tergolong dalam kategori gendang. Badan kompang diperbuat daripada kayu halban yang menggunakan proses melarik untuk membentuk bingkai. Kulit kambing yang telah diproses dipasang dan dipaku kemas pada bingkai kompang dan dimainkan secara berkumpulan di majlis perkahwinan dan keraian.

Bahagian-bahagian yang disusun, dicantum dan  dijalin menjadi ciptaan yang lengkap.

Campuran atau gabungan bahan untuk membentuk sesuatu rupa ukiran, langgam, lagu, motif, bentuk yang terbentuk.

Gaya moden mengikut arus zaman.

Alam semesta.

Tempat untuk meletakkan atau menyimpan cincin.

Ruang di antara benang lungsin yang dikuakkan, yang naik dengan yang turun, semasa ditenun.

Kubah merupakan antara unsur seni bina yang berbentuk seperti separuh bulatan dan biasanya akan diletakkan di tempat tertinggi di atas bangunan (sebagai bumbung).

Sejenis patung anyaman yang dibentuk seperti seekor kuda tanpa kaki. Biasanya digunakan untuk tarian tradisional kuda kepang di negeri Johor.

Sejenis belanga tradisional yang dihasilkan untuk kegunaan harian oleh masyarakat Kelabit, Sarawak. Berbentuk seperti periuk bersaiz besar dan digunakan untuk mengisi tuak atau memasak nasi.

Merupakan bekas mengisi logam tembaga atau perak untuk dicairkan.

Bahagian hujung sumbi yang berupa cangkuk untuk mencangkukkan sumbi pada kain.

Bahagian kayu pesa yang dibuat daripada paku, yang dipakukan menembusi, lurah untuk menyangkutkan lidi pesa.

Peralatan tradisional untuk mengukur kelapa. Bahagian badannya diperbuat daripada kayu kadangkala dihiasi dengan ukiran manakala matanya diperbuat daripada kepingan logam (besi).

Alat menarik atau scraper.

Kulit cengkerang luar yang keras sebagai perumah kepada siput dan haiwan moluska lainnya seperti kupang, kerang, dan tiram. Sering dijadikan bahan hiasan penyeri sudut rumah, aksesori dan cenderamata.

Pasu berbentuk periuk yang diusahakan oleh masyarakat Kadazandusun.

Rumah tradisional negeri Perak yang mempunyai keunikan tersendiri terutamanya pada struktur binaannya yang menggunakan bahan-bahan semula jadi. Kehalusan seni ukiran yang terdapat pada bahagian-bahagian rumah kutai lama menjadi hiasan dan mengawal sistem aliran udara di dalam rumah secara semula jadi.

Bekas air yang diperbuat dari tanah liat, berbadan bulat dan bermotif garis timbul selari yang ditempelkan pada badannya.

Sejenis bekas penyimpan air yang diperbuat daripada tanah liat. Labu ini mendapat namanya kerana ia diusahakan di Kampung Kuala Bendang, Sayong yang terletak di daerah Kuala Kangsar, Perak. Reka bentuknya menyerupai buah labu dan dihiasi reka corak yang diilhamkan dari alam sekeliling seperti motif tumbuh-tumbuhan dan garisan geometri.

Sejenis bahan pengilat yang disapu pada permukaan kayu atau logam.

Bekas untuk menyimpan air yang berbadan seperti bentuk buah labu ketela, berleher tirus ke atas dan bermulut agak luas.

Buluh yang menyerupai sudip dengan pemukaan hadapan leper dan berfungsi untuk memampat tanah dan digunakan dalam proses pembentukan kuron.

Dapur yang diperbuat daripada tanah liat oleh Masyarakat Bajau.

Membentuk sesuatu bahan seperti kayu, batu atau logam menjadi licin dan berbentuk bulat.

Mesin larik digunakan untuk membentuk atau melarik model tembikar.

Kaedah untuk mengeringkan rotan dengan menggunakan api.

Tanah liat dalam keadaan separa keras.

Motif kontemporari berunsur serangga yang berkepak dan bersengat telah diabstrakkan menjadi corak.

Bekas menggulung benang tenun Iranun yang biasanya dibuat daripada tin-tin kosong atau kayu yang diraut halus.

Lebihan cecair slip yang dituang ke dalam acuan.

Pelapik periuk yang diperbuat daripada lidi kelapa, nipah atau kelapa sawit yang diraut dan dianyam berbentuk bulat dan kadangkala dibuat berkaki.

Bahagian tengah kekisi yang lekuk untuk laluan tali kelindan.

Sejenis senjata yang dihasilkan oleh tukang besi dan dikategorikan sebagai senjata lontar. Batangnya diperbuat dari kayu lurus, mata lembing dimasukkan ke dalam batang dan diperkuatkan dengan ikatan rotan.

Teknik pembuatan tembikar dengan cara putaran menggunakan mesin pemutar atau roda. Bentuk yang dihasilkan melalui teknik ini hanya terhad kepada bentuk bulat dan silinder sahaja.

Hiasan tekat benang emas yang diletakkan sebagai hiasan di kepala pintu, tingkap atau bendul pelamin.

Kuali.

Melengkung ke atas atau ke belakang.

Alat menyediakan bahan tempaan yang diperbuat daripada kayu dengan alunya bersambung pada satu hujung kayu melintang seperti kayu jongkang-jongket. Alu ini dipijak dengan kaki untuk menumbuk tanah liat.

Bahagian kepala kek yang berupa lidi yang disisipkan pada punca kain dan kemudian disangkutkan pada kuku pesa.

Lidi langkap atau lidi buluh yang disisipkan pada benang lungsin untuk menentukan kedudukan corak ketika menyongket. bilah sisip.

Bahagian alat tenun Iranun yang dibuat daripada buluh sumbiling sebesar 10 cm dan kira-kira 1.5 cm panjang. yang digunakan untuk menandakan benang lungsin dan penahan benang tersebut daripad bercampur dan berpilin.

Kayu yang melengkung pada buritan atau haluan perahu.

Sejenis pisau.

Benang yang dipasang secara memanjang pada badan kek dari papan gulung ke gigi jentera.

Tingkap, jendela, ram, tabuk.

Lubang pemati antara acuan.

Lukisan yang dihasilkan dengan menggunakan garisan.

Kayu panjang pada dasar perahu.

lih. benang lungsin.

Belanga.

Bahagian kayu pesa yang beralur tempat kuku pesa.

Proses menggilap atau menggosok permukaan tembikar (labu) supaya licin dan berkilat.

Alat yang digunakan untuk membentuk bulat; biasanya digunakan untuk tujuan membuat gelang dan cincin.

Aksesori yang merupakan hasil kerja tangan masyarakat Orang Ulu Sarawak. Diperbuat daripada kaca berbentuk lidi atau batang, pelenting yang dipanaskan di atas sebatang besi yang dicelup menggunakan tanah liat putih. Manik kaca tidak mudah pecah dan mempunyai permukaan licin dan bersinar boleh digubah serta diolah menjadi pelbagai perhiasan yang menarik seperi anting-anting, gelang tangan dan rantai leher.

Merupakan produk kraf aksesori suku kaum Bookan/ Baukan. Ianya  juga dikenali sebagai Takin yang bermaksud  pelbagai corak. Kebiasaannya manik ini digunakan dalam pesta perkahwinan atau upacara kebesaran turut dijadikan sebagai hantaran oleh suku etnik Murut.

Sejenis perhiasan yang diperbuat dari pelbagai jenis bahan iaitu kayu, kulit siput, batu, kaca, tulang gigi haiwan dan seramik. Ia memiliki nilai status dalam komuniti sebagai lambang darjat kekayaan dan pengaruh besar.

Hiasan gubahan manik yang dipakai pada leher dikalangan kaum wanita masyarakat Iban, Sarawak.

Masyarakat India Peranakan atau Chetti Melaka merupakan kelompok minoriti India yang mengamalkan cara hidup dan budaya yang unik di Melaka. Masyarakat ini terbentuk daripada hasil perkahwinan campur yang berlaku di antara pedagang India dengan masyarakat tempatan.

Bahagian runcing kekisi untuk menempatkan peleting.

Proses menahan warna benang daripada luntur. memati warna.

Tempat melakukan kerja menghubung.

Meja yang kukuh untuk dijadikan tempat menguli tanah liat.

Meja yang digunakan dalam proses menghasilkan batik blok. Span lembap diletakkan di atas permukaan meja terap dan kemudian sehelai plastik nipis dibentang di atas meja bagi melanghalang lilin daripada menyerap ke permukaan span yang lembab. Span yang lembab ini bertindak menyejukkan dan membekukan lilin yang diterap.

Proses memulakan kerja membentuk jasad tempaan dengan menggunakan tangan.

lih. pelantakan.

Melekat, tertampal.

Proses menggulung benang mentah dengan menggunakan peralatan tradisional yang dikenali sebagai likas. Proses ini dilakukan untuk membahagikan benang mentah kepada bahagian untai atau unting benang yang kecil sebelum direndam semalaman di dalam air abu.

lih. mati warna.

Menjadikan sesuatu mujarad, mengabstrakkan; tidak nampak dan tidak dapat dirasa, abstrak.

Membuat lubang pada bahagian atas kubah tanah liat.

Menyalin motif dengan menggunakan kertas tekap.

lih. penenunan.

lih. terai.

lih. pengaratan.

Menggiling di antara dua belah tapak tangan supaya menjadi lingkaran.

lih. penghubungan.

lih. ikat butang.

Memutar, memusingkan.

Proses menggaul atau menyebatikan adunan tanah liat dengan menggunakan tangan atau mesin uli.

Menanggalkan (mencabut, mengungkil, menuil) sesuatu yang terlekat atau tertutup rapat dengan tuil.

Proses mengemaskan bahagian atas karat dengan memberkas dan mengikat benang karat dengan benang asing pada geligin supaya kukuh.

Mengalihbahasakan. Kerja-kerja mengalih bahasa dari satu bahasa kepada bahasa yang lain.